Wiadomości PKiM

24 września rozpoczyna się kolejna Międzynarodowa Konferencja Meteorowa (International Meteor Conference IMC) która potrwa do 27.09. Tym razem zorganizowana jest na południu Europy, w Poreč w Chorwacji.

Jak co roku na spotkaniu jest także obecna Pracownia Komet i Meteorów prowadząca projekt: Polish Fireball Network. PKIM reprezentować będą:

International Meteor Conference jest niepowtarzalną okazją do poznania ludzi ze światka meteorowego, wymiany doświadczeń a także zaprezentowania wyników własnych badań i osiągnięć z meteoryki.

Tematy polskich prezentacji to m.in. "The 2009 p
Perseids maximum - photographic results", "Fireball over Poland - 31 May 2009"

Radiant perseidów uzyskany na podstawie obserwacji fotograficznych z nocy 12/13, 13/14, 14/15 oraz 15/16 sierpnia 2009 roku. Przyjęto długość ekliptyczną Słońca = 141.0 stopnia, dryft 1.0 stopnia/dobe. Wyznaczone współrzędne radiantu to alfa = 48.7 stopnia, delta = 58.6 stopnia. Do obliczeń wykorzystano 69 meteorów, z czego zdecydowana większość pochodzi z nocy 12/13 sierpnia.

Poniżej przedstawiam galerię zdjęć uzyskanych w ramach Projektu Perseidy 2009. Są to zdjęcia uzyskane zarówno podczas obozu PKiM w Urzędowie (Stacja PFN34 Mikuszewskie) jak też przez naszych współpracowników z różnych rejonów Polski. Zdjęcia wykonywane były Aparatami typu Canon 350D/450D/20D/30D oraz Nikon D70/D60. Użyto obiektywów typu rybie oko Samyang 3.5/8mm oraz szerokokątnych Zenitar 2.8/16, Sigma 1.8/20, Flektogon 4/20 oraz obiektywów kitowych. W przypadkach dla których w momencie zarejestrowania meteoru odebrane zostało echo radiowe przedstawiony został też wykres amplitudy sygnału. Odbiornik umiejscowiony był w Urzędowie i pracował na częstotliwości 100.6MHz.
Składam podziękowania wszystkim obserwatorom którzy przyczynili się do imponującego rezultatu obserwacji foto podczas ostatniego obozu a także Krzysztofowi Walczakowi, Łukaszowi Sanockiemu, Radkowi Poleskiemu oraz Tomaszowi Aftyce za podjęcie obserwacji fotograficznych w czasie tegorocznego maksimum.

Rysunek przedstawia aktywność meteorów z roju Perseidów na podstawie obserwacji wizualnych meteorów bez szkicowania przekazanych za pomocą formularza elektronicznego IMO. Przed obserwacją zachęcam do zapoznania się z przykładowymi notatkami i wypełnionym na ich podstawie raporcie z obserwacji bez szkicowania.

Polskie obserwacje radiowe (PARMO) Perseidów prowadzone na żywo. Przykładowy meteor radiowy!

Kolejne burze i kolejne wyniki w postaci sprite'ów . Tym razem stacja PFN 24 Gniewowo na Pomorzu kierowana przez wyżej podpisanego w nocy z 2/3 sierpnia zarejestrowała dwa sprite'y które zlokalizowane były nad komórką burzową która przetoczyła się nad Wrocławiem.

Zarejestrowanie tego fenomenu natury jest bardzo trudne nie tylko ze względu na krótkotrwałość sprite'ów (poniżej 1/50 s) ale też muszą zaistnieć szczególne warunki - odległa chmura burzowa, natomiast w miejscu obserwacji musi być bezchmurna noc. Poniżej animacje :

Przesyłamy pocztówkę z Ostrowika prezentującą codzienne życie obserwatora meteorów. Przez pierwsze trzy noce pogoda nie była rewelacyjna - do tej pory można było wykonać najwyżej 2 godziny obserwacji. W obozie uczestniczy 7 nowych obserwatorów, którzy pod okiem doświadczonych współpracowników PKiM uczą się podstaw obserwacji wizualnych oraz fotograficznych meteorów. Miały miejsce interesujące wykłady dotyczące astronomii meteorowej i nie tylko (m.in. Pracownia Komet i Meteorów, Obserwacje fotograficzne meteorów, Żyć w kosmosie i przetrwać, OGLE czyli o mikrosoczewkowaniu i nie tylko). Nowi obserwatorzy podczas pierwszej nocy zaznajomili się z letnim nieboskłonem, a następnej nocy wykonali swoje pierwsze obserwacje.

Dzięki ostatniej nocnej nawałnicy i burzy która przetoczyła się nad centralną Polską stacja PFN Urzędów-Kraśnik kierowana przez Józka Barana zarejestrowała rzadkie zjawisko sprite'a. Operator stacji podczas przeglądania wyników z dzisiejszej nocy (18/19 lipca) znalazł aż 4 tego typu zjawiska.

Zarejestrowanie tego fenomenu natury jest bardzo trudne nie tylko ze względu na krótkotrwałość sprite'ów (poniżej 1/50 s) ale też muszą zaistnieć szczególne warunki - odległa chmura burzowa, natomiast w miejscu obserwacji musi być bezchmurna noc. Pierwsze tego typu zjawisko zostało zarejestrowane ponad miesiąc temu przez Krzysztofa Polakowskiego (wyżej podpisanego) z PFN 24 Gniewowo. Natomiast kilka dni temu zjawisko to utrwalił również Maciej Reszelski (PFN Szamotuły). Poniżej fotografie:

Foto. Jasny meteor z roju Perseidów zaobserwowany lustrzanką cyfrową. (Krzysztof Polakowski)

Od połowy lipca możemy obserwować początek aktywności roju meteorów Perseidów. Dla laików Perseidy to w zasadzie jedyny rój obecny w kalendarzu, ponieważ najczęściej widziany podczas letniego wypoczynku w połowie sierpnia (tegoroczne maksimum wypada 12 sierpnia). Obserwacjom sprzyjają wydłużające się ale nadal ciepłe noce. Tymczasem meteory z tego roju możemy obserwować z całą pewnością od drugiej połowy lipca. Polscy obserwatorzy meteorów donosili w latach ubiegłych nawet o aktywności w pierwszych dniach miesiąca (patrz informacje o tzw. Wczesnych Perseidach na Astro-Forum oraz na naszych stronach internetowych).

Obserwator obserwujący poza miastem, w bezksiężycową noc powinien mieć szansę zobaczenia pojedynczych zjawisk z tego roju w ciągu godziny (liczby ZHR nie przekraczają wartości 10 do początku sierpnia).

Poza Perseidami aktywne są obecnie również roje: alfa-Capricornidów, delta-Aquarydów Południowych i Antyhelionu. Co jakiś czas na niebie można również zaobserwować meteory sporadyczne. Aby dobrze zidentyfikować zjawisko należące do danego radiantu roju należy posłużyć się kryterium przynależności. Najważniejsze z nich polega na przedłużeniu trasy meteoru wstecz na niebie. Potrzebujemy też znać położenie radiantu Perseidów w noc obserwacji.

Zarząd Pracowni Komet i Meteorów oraz Gminny Ośrodek Kultury w Urzędowie zaprasza wszystkich zainteresowanych obserwacjami "spadających gwiazd" na spotkanie w Urzędowie. Obóz Astronomiczny PKiM pod hasłem Projekt Perseidy 2009 odbędzie się w dniach 10 – 16 sierpnia w Urzędowie niedaleko Lublina. Uczestnicy tegorocznego spotkania będą świadkami maksimum jednego z najbardziej spektakularnych rojów meteorowych – Perseidów i aktywnie przyczynią się do lepszego poznania jego natury.

Projekt organizowany jest z myślą o początkujących obserwatorach, którzy pod okiem astronomów, a także doświadczonych obserwatorów Pracowni Komet i Meteorów zdobędą umiejętności i wiedzę niezbędne do prowadzenia samodzielnych obserwacji i zrozumienia natury obserwowanych zjawisk. Prowadzone będą obserwacje wizualne, fotograficzne i video. Każdy z uczestników będzie mógł zapoznać się z działaniem i obsługą sprzętu pracującego w Polish Fireball Network, wygłoszone zostaną wykłady przybliżające zagadnienia związane z tematyką meteorową

Przed paroma dniami, sporą sensacje wzbudził bardzo jasny bolid, który pojawił się nad Pomorzem. Do PKIM spłynęło wiele raportów naocznych świadków tego spektakularnego zjawiska. Po zebraniu danych i analizie materiału video z dwóch stacji: PFN Gniewowo oraz PFN Poznań, której przed kilkunastoma godzinami dokonał Przemysław Żołądek, można wstępnie oszacować parametry zjawiska.

 
• prędkość początkowa z jaką wszedł meteoroid w atmosferę wynosi ~36 km/s
• widoczna wysokość zjawiska : 115 km do około 75 km nad powierzchnią Ziemi.
• kierunek w jakim wpadł meteoroid (ok.)wschód-zachód
• nachylenie trajektorii wyniosło 45 stopni do powierzchni.
• materia raczej kometarna -lodowa
• rozpad (widoczny w postaci błysku) nad Kościerzyną.

Spadek meteorytu niemożliwy, ze względu na zbyt dużą prędkość początkową a przede wszystkim zbyt duża wysokość zgaśnięcia bolidu.

Poniżej trajektoria: