Kalendarz meteorowy 2007

Lista aktywnych rojów IMO 2007




RÓJ KOD AKTYWNOŚĆ
mm.dd-mm.dd
MAKSIMUM
mm.dd λ[o]
RADIANT
α[o] δ[o]
V
[km/s]
r ZHR
Antyhelion ANT 01.01-12.31
nie obserwowany podczas
aktywności NTA i STA
    30 3.0 3
Kwadrantydy QUA 01.01-01.05 01.04  283.16 230 +49 41 2.1 120
α-Centaurydy ACE 01.28-02.21 02.08  319.20 211 -59 56 2.0 5
δ-Leonidy DLE 02.15-03.10 02.25  336.00 168 +16 23 3.0 2
ϒ-Normidy GNO 02.25-03.22 03.14  353.00 239 -50 56 2.4 4
Lirydy LYR 04.16-04.25 04.22   32.32 271 +34 49 2.1 18
π-Puppidy PPU 04.15-04.28 04.24   33.50 110 -45 18 2.0 zmienny
η-Aquarydy ETA 04.19-05.28 05.06   45.50 338 -01 66 2.4 60
η-Lirydy ELY 05.03-05.12 05.09   48.40 287 +44 44 3.0 3
Bootydy Czerwcowe JBO 06.22-07.02 06.27   95.70 224 +48 18 2.2 zmienny
Piscis Austrinidy PAU 07.15-08.10 07.28  125.00 341 -30 35 3.2 5
δ-Aquarydy Południowe SDA 07.12-08.19 07.28  125.00 339 -16 41 3.2 20
α-Capricornidy CAP 07.03-08.15 07.30  127.00 307 -10 23 2.5 4
Perseidy PER 07.17-08.24 08.13  140.00 46 +58 59 2.6 100
κ-Cygnidy KCG 08.03-08.25 08.18  145.00 286 +59 25 3.0 3
α-Aurygidy AUR 08.25-09.08 09.01  158.60 84 +42 66 2.6 7
Perseidy Wrześniowe SPE 09.05-09.17 09.09  166.70 60 +47 64 2.9 5
δ-Aurygidy DAU 09.18-10.10 10.04  191.00 88 +49 64 2.9 2
Draconidy GIA 10.06-10.10 10.09  195.40 262 +54 20 2.6 zmienny
ε-Geminidy EGE 10.14-10.27 10.18  205.00 102 +27 70 3.0 2
Orionidy ORI 10.02-11.07 10.21  208.00 95 +16 66 2.5 23
Leo Minorydy LMI 10.19-10.27 10.24  211.00 162 +37 62 3.0 2
Taurydy Południowe STA 10.01-11.25 11.05  223.00 52 +15 27 2.3 5
Taurydy Północne NTA 10.01-11.25 11.12  230.00 58 +22 29 2.3 5
Leonidy LEO 11.10-11.23 11.18  235.27 153 +22 71 2.5 >15
α-Monocerotydy AMO 11.15-11.25 11.22  239.32 117 +01 65 2.4 zmienny
Phoenicydy Grudniowe PHO 11.28-12.09 12.06  254.25 18 -53 18 2.8 zmienny
Puppidy/Velidy PUP 12.01-12.15 12.07  255.00 123 -45 40 2.9 10
Monocerotydy MON 11.27-12.17 12.09  257.00 100 +08 42 3.0 2
σ-Hydrydy HYD 12.03-12.15 12.12  260.00 127 +02 58 3.0 3
Geminidy GEM 12.07-12.17 12.14  262.20 112 +33 35 2.6 120
Coma Berenicydy COM 12.12-01.23 12.20  268.00 177 +25 65 3.0 5
Ursydy URS 12.17-12.26 12.23  270.70 217 +76 33 3.0 10

  • α, δ: współrzędne położenia centrum radiantu roju, najczęściej podawane dla maksimum. to rektascensja, to deklinacja. Współrzędne α i δ zmieniają się w czasie ze względu na ruch Ziemi na orbicie wokół Słońca. Położenia radiantów w okresach aktywności poszczególnych rojów przedstawiono w tej tabeli
  • r: Współczynnik masowy, wyliczany z rozkładu jasności meteorów danego roju. Rój z r= 2.02.5 ma zjawiska jaśniejsze niż większość rojów, natomiast rój o r powyżej 3.0 ma zjawiska słabsze niż większość rojów.
  • λ: długość ekliptyczna Słońca, miara niezależna od kalendarza. Wszystkie wartości λ podano dla epoki 2000.0.
  • v: Prędkość meteoru w atmosferze lub prędkość widoma w km/s. Prędkości meteorów zawierają się w przedziale od około 11 km/s (bardzo wolny) do 72 km/s (bardzo szybki). Meteor o prędkości 40 km/s ma średnią prędkość.
  • ZHR: Zenithal Hourly Rate - zenitalna liczba godzinna, czyli liczba meteorów z danego roju zaobserwowana w ciągu godziny przez nierzeczywistego obserwatora w idealnych warunkach pogodowych i gdy radiant roju jest w zenicie. Gdy wysoka aktywność trwa krócej niż godzinę lub warunki obserwacyjne są niesprzyjające, podaje się szacowaną Zenitalną Liczbę Godzinną (EZHR - Equivalent Zenithal Hourly Rate), która wyznaczona jest mniej dokładnie niż ZHR.

Antyhelion i roje meteorów w pierwszej połowie roku





-----Styczeń - Marzec-----

W styczniu obserwacje Kwadrantydów utrudni Księżyc w pełni. Maksimum przewidziane jest na godzinie 00:30 UT 4 stycznia. Interesujący okres końca stycznia i początku lutego, kiedy aktywne są domniemane radianty z rejonu Warkocz Bereniki-Lew-Panna, wypada w tym roku pomiędzy trzecią a pierwszą kwadrą, zatem warunki do obserwacji tych rojów będą doskonałe. W lutym wzmożona aktywność słabego roju δ-Leonidów zbiega się natomiast w czasie z pierwszą kwadrą Księżyca. Obserwatorzy radiowi mogą na początku lutego zaobserwować zwiększoną aktywność dziennych rojów radiowych. 1 lutego o 20 UT przypada teoretyczne przybliżone maksimum roju promieniującego z obszaru Koziorożca-Strzelca, natomiast 13 lutego o 22 UT maksimum osiąga rój χ-Capricornidów. Ostatnie wyniki obserwacji radiowych sugerują, że maksimum pierwszego z wymienionych rojów pojawia się w okresie 1 — 4 lutego, drugiego zaś bywa opóźnione o prawie dobę. Radianty obu wspomnianych rojów znajdują się podczas maksimów mniej niż 10° —15° na zachód od Słońca, są zatem nieosiągalne w obserwacjach wizualnych.




Antyhelion

Z nowej listy zniknęły ekliptyczne roje: δ-Cancerydy, Virginidy, Sagittarydy, ι-Aquarydy Północne i Południowe, δ-Aquarydy Północne, Piscydy oraz χ-Orionidy. Zastąpiono je ogólnym określeniem Antyhelion (ANT). Źródło to jest położone na ekliptyce, 195o na wschód od Słońca (czyli 165o na zachód). Wschodzi krótko po zachodzie Słońca i jest widoczne przez całą noc. Powodem, dla którego Antyhelion nie jest, jak wskazywałaby nazwa, położony dokładnie (180o) po przeciwnej stronie nieba niż nasza gwiazda dzienna, jest ruch Ziemi - radianty wielkich źródeł meteorów sporadycznych są przesunięte w tym samym kierunku, w którym porusza się Ziemia na swojej orbicie.

Mimo usunięcia rojów ekliptycznych z listy, pozostawiono na niej Taurydy Połnocne (NTA) i Taurydy Południowe (STA), ponieważ wyraźnie odróżniają się jako indywidualne źródło. Okres aktywności Taurydów to 25 września-25 listopada.

Meteory z roju ANT obserwowane w styczniu są słabe, dlatego polecamy je zwłaszcza obserwatorom teleskopowym. Obserwatorzy wizualni powinni uwzględniać, że radiant ANT jest rozmyty: ma rozciągłość około 20° w rektascensji i 10° w deklinacji (położenie centrum radiantu ANT na mapie nieba — powyżej). Prawdopodobnie składa się z kilku mniejszych podradiantów. Obserwacje zebrane przez IMO w ostatniej dekadzie sugerują niewielki wzrost aktywności w okolicach λ = 297° (odpowiada to dacie 17 stycznia 2007), z ZHR nie większym niż 34. Nów Księżyca przypada na 19 stycznia, co jest świetną okazją do weryfikacji powyższej hipotezy. Zimą radiant Antyhelionu przez większość część nocy znajduje się wysoko nad horyzontem, co sprzyja dokładnemu zbadaniu tego roju.




η-Aquarydy

Jedyną zmianą wprowadzoną w przypadku tego roju jest aktualizacja położenia radiantu w okresie aktywności. Obliczono je na podstawie IMO-wskich danych wideo. Wprowadzone zmiany są jednak niewielkie i nie przekraczają 2o.




δ-Leonidy (DLE)

Maksimum δ-Leonidów przypada w tym roku na 4 dni po pełni Księżyca. Meteory z tego strumienia obserwujemy od połowy lutego i przez pierwszą dekadę marca. Aktywność roju jest niewielka, bo na poziomie ZHR=2. Rój został znaleziony w obserwacjach wizualnych wykonanych przez Denninga pod koniec lutego 1911 roku. Wyznaczył on radiant na podstawie jedynie sześciu zjawisk! Najlepsze jak do tej pory dowody na istnienie roju DLE pochodzą z: obserwacji fotograficznych z latch 50-tych XX wieku -- Harvard Meteor Project (24 zjawisk) oraz z obserwacji echo radiowych w latach 60-tych XX wieku -- Radio Meteor Project prowadzony przez Sekaninę (8 orbit).

Teoretycy domyślają się że aktywność δ--Leonidów w poprzednim stuleciu była najprawdopodobniej efemerydą. Zapewne strumień związany z tym rojem nieprędko zbliży się w pobliże Ziemi.

δ-Leonidy to słaby rój, jednak jego radiant jest położony dość wysoko na naszym niebie i meteory te możemy obserwować praktycznie przez całą noc. Obserwatorzy wizualni powinni teraz szczególnie starannie szkicować meteory, aby nie pomylić delta-Leonidów z meteorami wybiegającymi z Antyhelionu. Oba źródła znajdują się bardzo blisko siebie.



-----Kwiecień - Czerwiec-----

Aktywność meteorowa wzrasta aż do przełomu kwietnia i maja. Pod koniec kwietnia przypada maksimum aktywności Lirydów, 2 maja około 12 UT — maksimum η-Aquarydów (niestety z Księżycem w pełni) a 9 maja około 12 UT maksimum η-Lirydów nowego roju na Roboczej Liście. W drugiej połowie maja i w czerwcu nasila się dzienna aktywność meteorowa. W tym okresie przypadają maksima 6 rojów radiowych: 24 kwietnia o 19 UT Piscydów Kwietniowych, 24 kwietnia o 21 UT δ-Piscydów, 9 maja o 20 UT ε-Arietydów, 16 maja o 21 UT Arietydów Majowych, 20 maja o 19 UT ο-Cetydów, 7 czerwca o 23 UT Arietydów, 9 czerwca o 22 UT ζ-Piscydów, 28 czerwca o 21 UT β-Taurydów.

Większość wymienionych rojów przejawiało aktywność w latach 1994—2005. Niestety w niektórych przypadkach trudno odróżnić ich źródła od innych blisko położonych radiantów. Ponadto okresy aktywności Arietydów i ζ-Piscydów częściowo się pokrywają, co daje zwiększoną aktywność meteorów radiowych od początku do połowy czerwca. Pewne dowody wskazują, że maksima tych rojów przypadają dzień później niż podajemy powyżej.

Radiant Antyhelionu wędruje przez gwiazdozbiór Wagi do końca kwietnia, później przez konstelację Skorpiona i Wężownika w maju oraz przez Strzelca w czerwcu. Pozycję tego źródła przedstawiają poniższe mapki.

Dzięki sprzyjającemu układowi faz Księżyca ten rok jest znakomitą okazją, by zaprzeczyć bądź potwierdzić hipotezę o istnieniu roju Lirydów Czerwcowych. Inaczej będzie w przypadku polowania na Bootydy Czerwcowe, w których obserwacjach przeszkodzi pełnia Księżyca.




Lirydy (LYR)

Moment odpowiadający długości ekliptycznej Słońca λ = 32°32 to czas "idealnego" maksimum wyznaczonego w najobszerniejszym wydanym współcześnie opracowaniu obserwacji roju Lirydów. Publikacja Audriusa Dubietis i Rainera Arlta (2001) zawiera analizę danych zebranych przez IMO w latach 19882000. Według nich data maksimum roju zmienia się w zakresie λ = 32°032°45 (co odpowiada w roku 2007 okresowi od 22 kwietnia 14:25 UT do 23 kwietnia 01:45 UT). Zmienna jest również aktywność tego roju. Gdy Lirydy mają maksimum w wyznaczonym "idealnym" czasie, ich aktywność jest największa (ZHR ~ 23). Natomiast kiedy maksimum ma miejsce później, aktywność jest niższa (ZHR ~ 14). Ostatnio zaobserwowana bardzo wysoka aktywność miała miejsce poza wspomnianym powyżej przedziałem czasu: w USA zaobserwowano krótki pik aktywności o ZHR ~ 90. Średni ZHR w maksimum z ostatnich 13 lat wynosi 18.

Wcześniej uważano, że aktywność Lirydów szybko wzrasta, a maksimum jest krótkie. Z ostatnich opracowań wynika jednak, że długość maksimum również jest zmienna. Czas, w którym aktywność (ZHR) osiąga poziom przynajmniej połowy najwyższej obserwowanej aktywności (FWHM, czyli Full-Width-Half-Maximum — szerokość połówkowa maksimum profilu ZHR) może trwać od 15 godzin (1993 r.) do nawet 62 godzin (2000 r.), ze średnią równą 32 godziny. Niestety wysokie ZHR-y są zazwyczaj obserwowane tylko przez kilka godzin. Wyniki ostatnich analiz stały się potwierdzeniem obserwacji z lat wcześniejszych. Otóż podczas niezwykle wysokich maksimów obserwowano również krótki wzrost ilości słabych meteorów. Podsumowując, nieprzewidywalność Lirydów sprawia, że warto wykorzystać kilka kwietniowych nocu na obserwacje roju dowolną techniką.

Lirydy są najlepiej widoczne dla obserwatorów na półkuli północnej, ale można je obserwować również w umiarkowanych południowych szerokościach geograficznych. Ponieważ radiant Lirydów wschodzi w trakcie nocy obserwacje na półkuli północnej można rozpoczynać od około godziny 22:30 czasu lokalnego. Dnia 24 kwietnia Księżyc będzie w pierwszej kwadrze, a 22 kwietnia, czyli w noc spodziewanego maksimum, zachodzi około północy czasu lokalnego. Jeżeli pogoda dopisze, możemy obserwować aż do świtu. Jeżeli maksimum wystąpi w optymalnym momencie, wtedy najlepsze warunki będą mieli obserwatorzy w Europie i północno-wschodniej Afryce. Trzeba jednak pamiętać, że wyznaczony czas maksimum to w wypadku Lirydów nic pewnego. Maksimum może przypaść zatem w porze korzystnej dla obserwatorów w innych częściach globu: Ameryce Północnej lub Azji.




η-Lirydy

Rój ten opisywany jest często jako pochodzący z komety IRAS-Araki-Alcock, która w 1983 przeszła przez peryhelium. Tradycyjna terminologia rojów meteorów, odnosząca się do gwiazd i konstelacji, każe jednak używać w tym przypadku skrótu ELY.

Kometa C/1983 H1 IRAS-Araki-Alcock jest dobrze poznanym obiektem. Aktywność meteorowa pochodząca z tego źródła była dość znacząca, ale niezbyt silna. W wynikach analizy obserwacji wideo radiant jest dobrze widoczny. W bazie orbit IAU odnaleziono 5 orbit ciał, które można powiązać z tą kometą. Na ich podstawie wyznaczono położenie radiantu: α = 289o, δ = +43o przy długości słonecznej λ. Wynik ten wykazuje bardzo dobrą zgodność z obliczeniami teoretycznymi. Radiant wyznaczony z obserwacji wideo także potwierdza te obliczenia.

η-Lirydy mogą być zatem bardzo interesującym do badania rojem, ponieważ znane są zarówno orbity poszczególnych meteoroidów, jak i ciała macierzystego. Roju η-Lirydów nie należy jednak mylić z z hipotetycznym rojem τ-Herkulidów, które miały się pojawić po rozpadzie komety Schwassmann-Wachmann 3. Jak dotąd nie zaobserwowano jednak żadnych przejawów ich aktywności.

Roje letnie






Lirydy czerwcowe

Lirydy Czerwcowe to rój wymagający weryfikacji; ich radiant nie figuruje na Roboczej Liście IMO. Wyraźną aktywność tego roju obserwowano w latach 60. (pierwszy raz w roku 1966) i 70. ubiegłego wieku. Są to jedyne jasne przesłanki dowodzące istnienie JLY. Jedynie w roku 1996 kilku niezależnych obserwatorów donosiło o zjawiskach z tego roju, jednak aktywność ta nie została jednoznacznie potwierdzona.

Prawdopodobna data maksimum Lirydów Czerwcowych w roku 2007
zbiega się z nowiem Księżyca, zatem są to warunki niemal idealne. Wszystkich dociekliwych obserwatorów zachęcamy do sprawdzenia, czy istotnie rój ten jest aktywny.

Radiant JLY leży najprawdopodobniej kilka stopni na południe od Wegi (α Lutni), łatwo więc go znaleźć. Przypominamy jednak, że Lirydów Czerwcowych należy wypatrywać w odległości około 30—50° od Wegi! Należy zwrócić szczególną uwagę na prawidłowe wyznaczanie prędkości meteorów i starannie szkicować zjawiska wybiegające z okolic gwiazdozbioru Lutni. Każde wykonane w tym okresie obserwacje za pomocą różnych technik będą bardzo cenne.




Bootydy Czerwcowe

Radiant Bootydów Czerwcowych powrócił na Roboczą Listę IMO po niespodziewanym wybuchu aktywności roju w 1998 roku. ZHR na poziomie 50—100 utrzymywał się przez ponad pół doby! Przed rokiem 1998 obserwowano tylko dwa znaczące powroty Bootydów: w roku 1916 i 1927. Potem nie odnotowano już żadnej aktywności, zatem aż do 1998 roku podejrzewano, że Bootydy nie pojawią się już więcej w pobliżu Ziemi. 23 czerwca roku 2004 zaobserwowano wybuch podobnej długości, ale o niższych liczbach godzinnych (20—50). Wybuch ten pojawił się dobę wcześniej niż wybuchy obserwowane na początku XX wieku. Dopiero w ostatnich latach modele teoretyczne pozwalają na ocenę struktury strumienia Bootydów i próbują wytłumaczyć ich nieregularność. Ciałem macierzystym roju jest kometa 7P/Pons-Winnecke. Najmniejsza odległość, w której Ziemia mija orbitę komety wynosi aż 0.24 jednostki astronomicznej, przy czym orbita komety 7P znajduje się na zewnątrz orbity ziemskiej. Sądzi się, że materiał stanowiący źródło wybuchów z lat 1998 i 2004 został uwolniony z komety podczas jej powrotów w sąsiedztwo Słońca jeszcze w XIX wieku. Od tego czasu orbita strumienia zmieniła się na tyle znacząco, aby w końcu pojawić się we wspomnianych latach na "kursie kolizyjnym" z Ziemią. Nie pojawiły się jeszcze prognozy dotyczących aktywności Bootydów w roku 2007. Pewne jest jednak, że warunki obserwacyjne nie będą sprzyjające, ponieważ pod koniec miesiąca przypada druga w czerwcu pełnia Księżyca. Nasz naturalny satelita zachodząc około godziny 1—2 czasu lokalnego pozostawia wówczas niewiele czasu na obserwacje ciemnego nieba. Wysokość radiantu Bootydów nad horyzontem podczas krótkich, letnich nocy jest jednak sprzyjająca. Rój może nam sprawić niespodziankę, zachęcamy więc do obserwacji wszystkimi technikami.




Capricornidy


Mimo że ich radiant pokrywa się z Antyhelionem, Capricornidy zostały wydzielone jako osobny rój ze względu na wystarczająco wysoką aktywność, znajomość orbit oraz powiązanie z ciałem macierzystym. Obserwatorzy powinni zwrócić uwagę na niewielką prędkość zjawisk, dzięki której można odróżnić je od meteorów z Antyhelionu.




Perseidy Wrześniowe i δ-Aurygidy


W poprzedniej wersji listy IMO oba te roje występowały wspólnie jako δ-Aurygidy, ponieważ były podstawy, by przypuszczać, że jest to jeden długo (ponad miesiąc) aktywny rój. Ostatnie analizy wskazują jednak, że są to dwa oddzielne roje, a pewne podobieństwa między nimi (położenie radiantów, dryft) jest przypadkowe.

Mamy zatem Perseidy Wrześniowe (które będą oznaczane skrótem SPE), których okres aktywności wyznaczono na 5-17 września oraz δ-Aurygidy (DAU), które aktywne są od 18 września do 10 października.

Roje od października do grudnia








Leo Minorydy


Pierwsze doniesienia o tym roju pochodzą z 1959 roku, kiedy to McCrosky i Posen odnaleźli w bazach fotograficznych 2 meteory o bardzo podobnej orbicie. Obserwacje wideo przeprowadzone przez Dutch Meteor Society potwierdzają istnienie roju. Aktywność wizualna roju jest słaba (ZHR w okolicach 2). Z analiz IMO wynika, że najprawdopodobniejszy okres aktywności Leo Minorydów to 19-27 października. Maksimum jest trudne do wyznaczenia, niemniej jednak ustalono, że występuje ono około 24 października (λo=211o). Stosowanym dla nich skrótem będzie LMI.




Leonidy


Ponieważ analizy Leonidów wykazały, że należące do nich zjawiska były rejestrowane także poza dotąd znanym okresem aktywności roju, w nowej liście zdecydowano się wydłużyć ten okres. Zaproponowany czas aktywności Leonidów to 10-23 listopada. Radiant Leonidów wyraźnie odróżnia się od innych źródeł. Bardzo duża prędkość zjawisk pozwala na ich łatwe rozróżnienie od meteorów sporadycznych.




Coma Berenicydy


Rój ten, aktywny przez około 1,5 miesiąca, nie został jak dotąd powiązany z żadnym obiektem macierzystym. Analizy obserwacji wizualnych wskazują jednak, że w całym potencjalnym okresie aktywności rejestrowane są należące do tego roju zjawiska. Fakt, że radiant Coma Berenicydów stanowi na niebie wyraźne źródło, przemawia za tym, by zachować go na liście.


Leonidy - informacje dla obserwatorów

Aktywność tego roju przypada na środek listopada. Zwykłe maksimum jest spodziewane na 2:50 UT w nocy na 17/18 listopada. Radiant wschodzi tuż po północy i w tym samym czasie (w noce w okolicy 18 listopada) zachodzi Księżyc. Zatem warunki do obserwacji powinny być dogodne. Poniższa mapa przedstawia pozycję radiantu Leonidów na niebie.

Rys. Pozycja radiantu Leonidów na niebie.

W latach 1998-2002 obserwowaliśmy popisową aktywność Leonidów. Wielu obserwatorów Pracowni bardzo dobrze pamięta poranek 19 listopada 2002. Wtedy to o godzinie 04:10 UT ZHR osiągnął wartość 2350!!! Wzmożona aktywność w latach 1998-2002 jest łączona z przejściem przez peryhelium macierzystego ciała Leonidów - komety 55P/Temple-Tuttle. W latach 2003-2006 aktywność Leonidów w maksimum utrzymywała się na poziomie ZHR ~ 20-50.



Rys. Wykres aktywności w maksimum Leonidów ze stron IMO.

Ponieważ analizy Leonidów wykazały, że należące do nich zjawiska były rejestrowane także poza dotąd znanym okresem aktywności roju, w nowej liście rojów zdecydowano się wydłużyć ten okres. Zaproponowany czas aktywności Leonidów to 10-23 listopada. Meteory z radiantu Leonidów wyraźnie odróżniają się od innych źródeł. Bardzo duża prędkość zjawisk pozwala na ich łatwe rozróżnienie od meteorów sporadycznych. W tym roku raczej nie spodziewamy się wzmożonej aktywności Leonidów. Mimo to zachęcam do czujności, i do czytania list dyskusyjnych PKiM i IMO w oczekiwaniu na najświeższe informacje. Informacje dotyczące wykonania obserwacji znajdziecie w odnośnikach poniżej.

NOWE INFORMACJE!!!

Arkadiusz Olech pisze o możliwości ciekawego maksimum Leonidów w 2007 roku:

" ... w artykule złożonym do druku w czasopiśmie "Icarus" P. Jenniskens z SETI Institute i jego współpracownicy prezentują analizę obserwacji Leonidów z 2006 roku. To o tyle ważny rok, że wtedy Ziemia spotkała się ze świeżym materiałem wyrzuconym z komety w roku 1932. Co więcej z ich obliczeń wynika, że do kolejnego takiego spotkania dojdzie także i w tym roku. Znając więc zachowanie Leonidów z roku 2006 można próbować dokonać prognozy na rok 2007.

Autorzy pracy twierdzą więc, że do maksimum aktywności dojdzie 18 listopada o 0:03 naszego czasu. Pik ten będzie dość wąski (szerokość połówkowa tylko 40 minut) i powinien dać około 30 meteorów na godzinę. Wynik ten zsumuje się z aktywnością wynikającą ze starego materiału, której maksimum wypada w podobnym momencie, co w efekcie powinno dać aktywność na poziomie 40-50 meteorów na godzinę.

Troszkę bardziej optymistyczny scenariusz podaje M. Maslov z Novosibirska, który zgadza się z Jenniskensem co do momentu piku (0:05 naszego czasu) lecz podaje jego aktywność na aż 60 meteorów na godzinę i szerokość połówkową na aż 5 godzin!"

A zatem nawet obserwacje wykonane w tym roku, gdy nie spodziewamy się deszczów Leonidów, może wnieść ciekawy wkład do poznania struktury tego roju. Dane z Waszych obserwacji mogą przyczynić się do udoskonalenia modelu strumieni meteorowych.

Zachęcam aby w okresie aktywności Leonidów wprowadzać również tzw. obserwacje ze szkicowaniem w bazach IMO poprzez formularz on-line dla obserwacji wizualnych bez szkicowania. Pamiętajcie o wyznaczaniu przynależności meteorów!

Pogodnego nieba!

Kamil Złoczewski


Leonidy 2008

Taurydy - informacje dla obserwatorów

Taurdy Południowe i Północne są aktywne od początku października aż do 25 listopada. Macierzystym ciałem zjawisk z obu rojów jest kometa 2P/Encke. Spora część meteorów z tych rojów to zjawiska jasne a czasem również jasne bolidy. Położenie radiantów obu rojów przedstawione są na poniższej mapie.


Rys. Położenie radiantów Taurydów Południowych (STA) i Półnoncych (NTA) na niebie.

Aby rozróżnić meteory z obu rojów od siebie należy starać się wykonać jak najdokładniejsze obserwacje ze szkicowaniem bądź obserwować meteory za pomocą techniki wideo lub fotograficznej. Ponieważ prędkości geocentryczne zjawisk z obu rojów to około 28 km/s, prędkości kątowe na niebie są zazwyczaj małe (bardzo wolne, wolne, rzadko średnie), pozwala to na dokładniejsze szkicowanie i ułatwia w obserwacjach za pomocą innych technik. Środek maksimum aktywności dla Taurydów Południowych przypada na 5 listopada zaś dla Taurydów Północnych na 12 listopada. Same maksima są niezwykle szerokie i wynoszą około 10 dni, a aktywność pozostaje wówczas na stałym poziomie ZHR ~ 5-10.


Foto. Mozaika zdjęć ze stacji krakowskiej PFN noc 28/29 X 2005.

Powyższa mozaika przedstawia 6 bardzo jasnych meteorów z radiantów Taurydów zaobserwanych przez krakowską stację bolidową podczas jednej nocy 28/29 X 2005 roku. Okazuje się że już pod koniec października można obserwować wzmożoną aktywność Taurydów. Aktywność ZHR wyznaczono na oszacowano na podstawie obserwacji wizualnych na 15-20. Także w latach 1995, 1998 obserwowano większą niż zazwyczaj liczbę zjawisk bolidowych z obu rojów a okres wzmożonej aktywności pokrywał okres od końca października do połowy listopada. W 1995 roku w okresie od końca października do połowy listopada obserowano wiele jasnych meteorów z tych rojów. W roku 1998 aktywność pod koniec października była taka jak obserwowana zazwyczaj w maksimum a przez cały okres aktywności wyższa niż w latach zwykłej aktywności.

W obserwacjach wizualnych i fotograficznych może przeszkadzać Księżyc będący na przełomie października i listopada blisko pełni. Mimo to warto obserwować meteory z tych rojów, gdyż można podczas kilku godzin obserwacji oszacować aktywność na podstawie jedynie jasnych zjawisk. Zaobserwujemy je bez trudu mimo obecności Księżyca na niebie. Informacje dotyczące wykonania obserwacji znajdziecie w odnośnikach poniżej.

Pogodnego nieba!

Kamil Złoczewski

Położenia radiantów rojów

Położenia centrów radiantów rojów aktywnych z listy IMO. Wartości rektascensji i deklinacji wyrażone w stopniach. Współrzędne odpowiadają epoce J2000.0.



Data              
  ANT QUA COM        
31 grudnia 112 +21 228 +50 186 +20        
5 stycznia 117 +20 231 +49 190 +18        
10 stycznia 122 +19   194 +17        
15 stycznia 127 +17   198 +15        
20 stycznia 132 +16   202 +13        
25 stycznia 138 +15     ACE      
30 stycznia 143 +13     200 -57      
5 lutego 149 +11     208 -59      
10 lutego 154 +9     214 -60 DLE    
15 lutego 159 +7     220 -62 159 +19    
20 lutego 164 +5 GNO   225 -63 164 +18    
28 lutego 172 +2 225 -51     171 +15    
5 marca 177 0 230 -50     176 +13    
10 marca 182 -2 235 -50     180 +12    
15 marca 187 -4 240 -50          
20 marca 192 -6 245 -49          
25 marca 197 -7            
30 marca 202 -9            
5 kwietnia 208 -11            
10 kwietnia 213 -13 LYR PPU        
15 kwietnia 218 -15 263 +34 106 -44 ETA      
20 kwietnia 222 -16 269 +34 109 -45 323 -7      
25 kwietnia 227 -18 274 +34 111 -45 328 -5      
30 kwietnia 232 -19     332 -3 ELY    
5 maja 237 -20     337 -1 283 +44    
10 maja 242 -21     341 0 288 +44    
15 maja 247 -22     345 +3 293 +45    
20 maja 252 -22     349 +5      
25 maja 256 -23            
30 maja 262 -23            
5 czerwca 267 -23            
10 czerwca 272 -23            
15 czerwca 276 -23            
20 czerwca 281 -23 JBO          
25 czerwca 286 -22 223 +48          
30 czerwca 291 -21 225 +47 CAP        
5 lipca 296 -20   285 -16 SDA      
10 lipca 300 -19 PER 289 -15 325 -19 PAU    
15 lipca 305 -18 6 +50 294 -14 329 -19 330 -34    
20 lipca 310 -17 11 +52 299 -12 333 -18 334 -33    
25 lipca 315 -15 22 +53 303 -11 337 -17 338 -31    
30 lipca 319 -14 29 +54 308 -10 340 -16 343 -29 KCG  
5 sierpnia 325 -12 37 +56 313 -8 345 -14 348 -27 283 +58  
10 sierpnia 330 -10 45 +57 318 -6 349 -13 352 -26 284 +58  
15 sierpnia 335 -8 51 +58   352 -12   285 +59  
20 sierpnia 340 -7 57 +58 AUR 356 -11   286 +59  
25 sierpnia 344 -5 63 +58 76 +42     288 +60  
30 sierpnia 349 -3   82 +42 SPE   289 +60  
5 września 355 -1   88 +42 55 +46      
10 września 0 +1   92 +42 60 +47      
15 września 5 +3     66 +48 DAU    
20 września 10 +5 NTA STA 71 +48 71 +48    
25 września 14 +7 19 +11 21 +6   77 +49    
30 września   22 +12 25 +7 ORI 83 +49    
5 października   26 +14 28 +8 85 +14 89 +49   GIA
10 października EGE 30 +15 32 +9 88 +15 92 +42   262 +54
15 października 99 +27 34 +16 36 +11 91 +15   LMI  
20 października 104 +27 38 +18 40 +12 94 +16   158 +39  
25 października 109 +27 43 +19 43 +13 98 +16   163 +37  
30 października   47 +20 47 +14 101 +16   168 +35  
5 listopada   52 +21 52 +15 105 +17 LEO    
10 listopada   56 +22 56 +15   147 +24   AMO
15 listopada   61 +23 60 +16   150 +23   112 +2
20 listopada ANT 65 +24 64 +16   153 +21   116 +1
25 listopada 75 +23 70 +24 72 +17 MON PHO PUP 120 0
30 listopada 80 +23 GEM   91 +8 14 -52 120 -45 HYD
5 grudnia 85 +23 103 +33 COM 96 +8 18 -53 122 -45 122 +3
10 grudnia 90 +23 108 +33 169 +27 100 +8 22 -53 125 -45 126 +2
15 grudnia 96 +23 113 +33 173 +26 104 +8 URS 128 -45 130 +1
20 grudnia 101 +23 118 +32 177 +24   217 +76    
25 grudnia 106 +22   181 +23   217 +74    
30 grudnia 111 +21   185 +21